Przepisy dotyczące MDR obowiązują już od 1 stycznia 2019 roku. Liczba zgłaszanych przez podatników schematów podatkowych może zrobić wrażenie.

Ministerstwo Finansów przygotowało statystyki, z których wynika, że w latach 2019-2024 pierwotnie złożono:

• Złożono 23 328 MDR-1, z czego 4 591 dotyczyło schematów transgranicznych;
• Złożono 3 673 MDR-2,
• Złożono 45 190 MDR-3,
• Złożono 5 872 MDR-4,
• Nadano 19 892 NSP, w czym 4 284 dotyczyło schematów transgranicznych (od 01.07.2020 r.),
• 231 razy odmówiono wszczęcia,
• 268 razy odmówiono nadania NSP,
• 747 razy umorzono postępowania,
• 640 razy unieważniono NSP,
• 7 spraw pozostawiano bez rozpatrzenia.

Skąd takie liczby? W dużej mierze z ostrożności podatników, którzy niepewni interpretacji przepisów oraz podejścia organów podatkowych raportują niemalże każdą czynność, przy której pojawi się choćby cień wątpliwości, że może stanowić schemat podatkowy. Przepisy podatkowe przedstawiające tzw. cechy rozpoznawcze, przesądzające o obowiązku raportowania, sformułowane są w niejasny sposób, co mnoży pytania odnośnie zakresu ich stosowania, na które odpowiedzi często nie sposób znaleźć także w objaśnieniach podatkowych Ministra Finansów z 31.01.2019 r., dotyczących stosowania przepisów związanych z raportowaniem schematów podatkowych. Dodatkowym problemem są konsekwentne odmowy wydawania interpretacji indywidualnych dotyczących MDR – dopiero w zeszłym roku, po sporze zakończonym przed NSA, wydana została pierwsza interpretacja indywidualna, której przedmiotem były przepisy dotyczące schematów podatkowych. To wszystko przekłada się na frustrację podatników i raportowanie „dla bezpieczeństwa”.

Takie podejście mija się z pierwotnym celem implementacji przepisów unijnych dotyczących raportowania schematów podatkowych, którym było pozyskiwanie informacji o naruszeniach reguł podatkowych, wykorzystywaniu istniejących luk w przepisach czy też innowacyjnego ich rozumienia. Polska implementacja przepisów unijnej Dyrektywy DAC6 ma znacznie szerszy zakres wskutek dodania obowiązku raportowania tzw. schematów krajowych czy rozszerzenia zakresu raportowania także na podatki inne niż bezpośrednie. Gdy większość krajów członkowskich UE dokonała implementacji Dyrektywy wprost bądź z niewielkimi modyfikacjami, polska wersja implementowana do Ordynacji podatkowej należy do najbardziej restrykcyjnych w całej Unii, co dodatkowo utrudnia proces raportowania schematów transgranicznych. W związku z tym, Ministerstwo Finansów rusza z odsieczą i szykuje zmiany w przepisach dotyczących MDR.

Minister Finansów w swoich zapowiedziach wskazywał, że zlikwidowany zostanie obowiązek raportowania ponad 70% tzw. krajowych schematów podatkowych. Nowelizacja ma zawierać uproszczenie przepisów, ograniczając zgłaszane przez podatników wątpliwości interpretacyjne, zmniejszone mają zostać również sankcje karne wynikające z niedopełnienia obowiązków związanych z raportowaniem schematów podatkowych w terminie.

Obecnie, można już znaleźć, w Wykazie Prac Legislacyjnych i Programowych Rady Ministrów, informację o planowanych założeniach do projektu zmian w przepisach Ordynacji Podatkowej. W zakresie regulacji dotyczących MDR Minister Finansów proponuje następujące rozwiązania:

• dostosowanie kwestii składania do Szefa KAS informacji o schematach podatkowych w przypadku promotora, na którym ciąży chroniona tajemnica zawodowa, poprzez zwolnienie radców prawnych, adwokatów, doradców podatkowych oraz rzeczników patentowych z obowiązku raportowania MDR i nałożenie obowiązku poinformowania ich klienta tj. „korzystającego” lub „promotora” o konieczności złożenia informacji o schematach podatkowych do Szefa KAS;
• upoważnienie Ministra Finansów do wydawania rozporządzeń zwalniających m.in. przedmiotowo transakcje z obowiązku zgłaszania uzgodnień krajowych w zakresie wykazu określonych grup podmiotów, które będą zwolnione z obowiązku zgłaszania schematów podatkowych dotyczących uzgodnień krajowych
• zniesienie raportowania zawiadomień MDR–2,
• ograniczenie obowiązku przekazywania MDR-3 raz do roku oraz umożliwienie złożenia podpisu przez pełnomocnika;
• obniżenie kar grzywien z 720 do 240 stawek dziennych za nieprzekazywanie informacji o schemacie podatkowym lub przekazywanie ich po terminie, uchylenie sankcji za nieprzekazanie podmiotowi obowiązanemu do przekazania schematu podatkowego danych, dotyczących schematu podatkowego lub przekazywanie ich po terminie oraz za brak zwrócenia się do podmiotu zlecającego czynności z odrębnym pismem o przekazanie mu oświadczenia na piśmie, że uzgodnienie nie stanowi schematu podatkowego, lub występowanie o oświadczenie po terminie;
• uchylenie obowiązku nadawania przez Szefa KAS numeru NSP, w sytuacji, gdy informacja o schemacie podatkowym przekazana do Szefa KAS zawiera już nadany NSP w przypadku złożenia informacji o schemacie podatkowym przez inny podmiot.

Powyższe założenia stanowią dopiero ogólny zarys zmian jakie Ministerstwo Finansów planuje wobec przepisów poświęconych schematom podatkowym. Zgodnie z informacjami opublikowanymi na stronie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, planowym terminem przyjęcia projektu przez Radę Ministrów jest II kwartał 2025 r.