Istotą sporu były wątpliwości interpretacyjne dotyczące wprowadzonego w 2022 r. art. 15 ust. 6 Ustawy o CIT, a konkretnie możliwości zaliczenia przez spółkę nieruchomościową do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej określonych nieruchomości (innych niż mieszkalne) w sytuacji, w której nieruchomości te dla celów rachunkowych nie stanowią środków trwałych podlegających amortyzacji, albo podlegają amortyzacji w oparciu o międzynarodowe standardy rachunkowości (MSR). W takich przypadkach organy podatkowe w wydawanych interpretacjach podatkowych z reguły odmawiały spółkom prawa do rozpoznania w kosztach podatkowych odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości. Podstawą takiego stanowiska było przyjęcie na podstawie ww. przepisu, że podatkowe odpisy nie mogą być wyższe od odpisów dokonywanych na podstawie przepisów o rachunkowości. Gdy spółka nie dokonuje takich odpisów dla celów rachunkowych, to jej limit dla celów podatkowych – w ocenie organów podatkowych – również powinien wynosić zero.

Jednak sądy administracyjne w wyrokach wydawanych w pierwszej instancji często nie podzielały takiej interpretacji przepisów, stając po stronie podatników. W wydawanych wyrokach koncentrowano się bowiem na aspekcie „dokonywania” odpisów amortyzacyjnych wskazując, że ograniczenia z art. 15 ust. 6 nie stosuje się w ogóle do podatników, którzy nie rozpoznają odpisów amortyzacyjnych w oparciu o ustawę o rachunkowości. Przy takiej wykładni przepisu spółki nieruchomościowe mogłyby więc dokonywać podatkowych odpisów amortyzacyjnych od nieruchomości niemieszkalnych na zasadach ogólnych, tak samo jak pozostali podatnicy CIT.

Nieoczywiste rozstrzygnięcie NSA

Naczelny Sąd Administracyjny przyjął własną, nieoczywistą interpretację treści i celu omawianego przepisu. Gdyby intencją ustawodawcy był bezwzględny zakaz amortyzacji podatkowej nieruchomości przez spółki nieruchomościowe, to zdaniem NSA wprowadziłby on taki zakaz wprost, tak jak zrobił to w przypadku amortyzacji nieruchomości mieszkalnych. NSA potwierdził zatem, że podatnicy nie dokonujący odpisów amortyzacyjnych w oparciu o ustawę o rachunkowości mają prawo do podatkowej amortyzacji nieruchomości, a omawiany przepis określa zasady ustalenia limitu wysokości odpisów podatkowych.

W ocenie NSA, aby spółki nieruchomościowe mogły dokonywać odpisów amortyzacyjnych, powinny przeprowadzić operację porównania wysokości tych odpisów, ustalonych według stosowanych standardów rachunkowości, do hipotetycznej wartości odpisów, jakie zostałyby ustalone zgodnie z ustawą o rachunkowości. Jeżeli zatem odpisy amortyzacyjne dokonywane na podstawie np. MSR byłyby wyższe od tych, jakie zostałyby ustalone zgodnie z ustawą o rachunkowości, to spółki nieruchomościowe mogłyby dokonywać podatkowych odpisów amortyzacyjnych do wysokości tych drugich.

Możliwość obniżenia CIT od 2022 r.

Powyższa zasada może działać również na korzyść podatników – jeśli dotąd nie dokonywali podatkowych odpisów amortyzacyjnych z uwagi na brak amortyzacji na podstawie UoR, to na gruncie wykładni przepisów wskazanej przez NSA będzie to możliwe. Wobec tego dla podatników operujących na rynku nieruchomościowym na skutek zwiększenia kosztów podatkowych o odpisy amortyzacyjne może powstać z jednej strony okazja do obniżenia swoich bieżących zobowiązań podatkowych, a z drugiej – możliwość odzyskania nadpłaconego podatku dochodowego za ubiegłe lata.